Əməliyyat Sistemləri hansılardır? TOP 7 Əməliyyat Sistemi
Mündəricat
Əməliyyat sistemləri nədir?
Əməliyyat sistemləri kompüterdəki bütün hardware və proqram təminatını idarə edən əsas proqramdır. Kompüterin aparatı ilə əlaqələndirir və tətbiqetmələrin istifadə edə biləcəyi xidmətlər təqdim edir. Hər kompüter Chrome, MS Word və ya oyunlar kimi tətbiqetmələrin çalışacağı və vəzifələrini yerinə yetirəcəyi bir mühitə ehtiyac duyur. Bu mühiti təmin edən əməliyyat sistemi olmadan hər hansı bir kompüter və ya mobil cihazdan istifadə etmək mümkün deyil.
Kompüterin işləməsi üçün bütün ehtiyacları birləşdirən əsas proqram dəsti olaraq da təyin oluna bilən əməliyyat sistemləri, cihazın aparatı ilə əlaqə qurur. Əməliyyat sistemləri kompüter təchizatı ilə əlaqə qurmaq üçün hardware istehsalçıları tərəfindən hazırlanmış cihaz sürücülərindən istifadə edir.
Əməliyyat sistemləri, sürücü sürücülərini interfeys olaraq istifadə edir və çalıştırdığınız tətbiqetmə ilə aparat arasındadır. Məsələn, bu tapşırığı üzərinə götürərək, düzgün siqnalları göndərmək üçün printerin sürücülərini istifadə edərək və təlimatları printerə göndərərək istənilən tətbiqetmədən bir çap çıxarmaq istəmisiniz. Çap tətbiqinin hansı printerə sahib olduğunuzu və printerin necə işlədiyini anlamağa ehtiyac yoxdur.
Əməliyyat sistemi, eyni zamanda çoxsaylı tapşırıqları yerinə yetirir və çoxsaylı işləyən proqramlar arasında hardware mənbələri ayırır. Hansı proseslərin işləyəcəyinə nəzarət edir və birdən çox prosessor və ya nüvəyə sahib bir kompüteriniz varsa, proseslərinizi müxtəlif prosessorlar arasında ayırır ki, bir çox proses paralel olaraq işləyə bilsin. Proqramlar işləyərkən sistemin daxili yaddaşını idarə etmək üçün yaddaş da ayırır.
Server Əməliyyat Sistemləri nədir?
Kompüterinizin əməliyyat sistemi kompüterdəki bütün proqram və avadanlıqları idarə edir. Çox vaxt eyni zamanda bir neçə fərqli kompüter proqramı mövcuddur və hamısı kompüterinizin mərkəzi işləmə bölməsinə (CPU), yaddaşa və yaddaşa daxil olmalıdır. Əməliyyat sistemi, hər bir proqramın ehtiyac duyduğu şeyi əldə etməsini təmin etmək üçün bütün bunları koordinasiya edir.
Resursları bölüşmək üçün birdən çox kompüterin bir-birinə qoşulduğu sistemə şəbəkə deyilir. Bu şəbəkə sistemini idarə edən kompüterlərə server və serverdə işləyən və bütün şəbəkəni idarə etmək qabiliyyətinə malik olan əməliyyat sisteminə Şəbəkə Əməliyyat Sistemi (NOS) deyilir.
Bir sözlə, əməliyyat sistemləri kompüterdə işləyən bütün aparat vahidlərinin və proqram təminatının idarəedilməsini və nəzarətini təmin edən və bütün vahidlər ilə proqram təminatı arasındakı əlaqəni idarə edən sistem proqramıdır.
Həm də əməliyyat sistemləri kompüterdən və proqramdan asılı olaraq fərqlənir. Bunlar; Windows Əməliyyat Sistemi, MacOS (Apple OS X) Əməliyyat Sistemi, UNIX Əməliyyat Sistemi, Linux Əməliyyat Sistemi, Pardus Əməliyyat Sistemi, Android Əməliyyat Sistemi və iOS Əməliyyat Sistemi kimi sadalana bilər.
1) Windows Əməliyyat Sistemi
Windows Əməliyyat Sistemi, Microsoft tərəfindən əvvəl MS-DOS olaraq buraxılan və daha sonra Windows adını alan dünyanın ən çox istifadə olunan əməliyyat sistemidir.
Asanlıqla öyrənilib istifadə edilə bilən bir əməliyyat sistemidir. Bu rahatlıq Windows-a kompüter bazarında ən çox istifadə olunan əməliyyat sistemi olmaq imtiyazını verir. Bu baxımdan ən böyük rəqib Linux əməliyyat sistemidir.
Windows Əməliyyat Sisteminin növləri
Windows Əməliyyat Sistemi çox geniş bir müxtəlifliyə malikdir.
Bu sıra; Windows 1.0 (1985), Windows 2.0 (1987), Windows 3.0 (1990), Windows 95 (1995), Windows 98 (1998), Windows ME (2000), Windows XP (2001), Windows Vista (2007), Windows 7 (2009), Windows 8 (2012), Windows 8.1 (2014), Windows 10 (2015).
2) MacOS (Apple OS X) Əməliyyat Sistemi
Macintosh Əməliyyat Sistemi, Apple tərəfindən istehsal olunan fərdi kompüterlərdə istifadə olunan inkişaf etmiş bir əməliyyat sistemidir. İlk dəfə 1984-cü ildə Apple-ın fərdi kompüteri Macintosh ilə ortaya çıxdı. İnkişafını bu günə qədər fərqli versiyalarla davam etdirdi və bu gün də tez-tez istifadə olunur.
3) UNIX Əməliyyat Sistemi
Unix, Brain Kernighan tərəfindən icad edilmiş və 1960-cı illərin sonunda Bell Labs-da MULTICS komandasının üzvləri tərəfindən hazırlanmış bir əməliyyat sistemidir. Ümumiyyətlə əmr satırlarını yazaraq istifadə olunur. Unix əməliyyat sistemi, C proqram dili ilə yaradılma xüsusiyyəti ilə diqqət çəkir.
4) Linux Əməliyyat Sistemi
Linux əməliyyat sisteminin adı onun dizayneri Linus Torvalds-dan gəlir. İlk dəfə 1991-ci ildə elan edildi. Bir çox açıq mənbəli əməliyyat sisteminin əsasını təşkil edən Linux, yoluxma ehtimalı ən az olan əməliyyat sistemi kimi tanınır. Linux tərəfini tutmayan yeganə şirkət, bir çoxumuzun istifadə etdiyimiz Windows əməliyyat sistemlərini inkişaf etdirən Microsoft şirkətidir.
5) Android Əməliyyat Sistemi
Android Əməliyyat Sistemi, Google şirkəti kimi bir çox böyük və fərqli inkişaf etdiricilər tərəfindən buraxılmış, Linux bazasında hazırlanmış bir mobil əməliyyat sistemidir.
Android əməliyyat sistemi, mobil cihazlar və mobil telefonlar üçün hazırlanmış açıq mənbəli mobil proqram tipidir. Bu gün milyonlarla Android proqramı mövcuddur.
Bu əməliyyat sisteminin istifadə olunduğu ən böyük mağaza Google Play Mağazadır. Google Play Store, Google tərəfindən yaradılan və idarə olunan bir android proqram mağazasıdır. Son məlumatlara görə, dünyada ən çox istifadə edilən mobil əməliyyat sistemidir.
6) iOS Əməliyyat Sistemi
iOS Əməliyyat Sistemi, Apple tərəfindən Mac OS Əməliyyat Sisteminə əsaslanaraq dizayn edilmiş və şirkətdə istehsal olunan ağıllı cihazlarda istifadə olunan mobil əməliyyat sistemidir. Günümüzdəki texnologiyanın lüks və inkişaf etdirilə bilməsi üçün izlənilməsi çətin olan yenilikləri aşkar etmək; Rəqib texnoloji proqramları arasında baş-başa gedən iOS əməliyyat sistemi Linux əsaslı bir əməliyyat sistemidir.
Daha çox texnologiya xəbəri üçün keçin: https://ilhambabayev.com/texnologiya-xeberleri